مجسمه زن (املش)

 

 

ساخت پیکرک و اشیا به شکل زنان در گذشته بسیار متداول بود و آن ها یکی از ویژگی ‌های مشترک بسیاری از آثار به دست آمده از گذشته و نخستین فرهنگ ‌ها هستند. وجود این آثار در این جوامع از یک ‌سو نشان دهنده موقعیت اجتماعی و خاص زن در آن‌ دوره و از سوی دیگر بیانگر تلقی انسان ‌ها از جایگاه کیهانی نیروی مونث در نظام هستی هستند. زن که خود سرمنشا باروری و زایش و فرزندآوری است، در نظام کشاورزی جدید، همراه با نیروی کار انسانی‌ اش به نماد سرمنشا و چشمه ‌زایش و باروری زمین تبدیل شد و این امر که زن هم خود زاینده است و هم سبب باروری و زایندگی زمین، در تفکرات مردم آن عصر ریشه دوانیده بود.

 

براساس مدارک و شواهد موجود، زن در گذشته صاحب قدرت بوده و توانایی او در عرصه وسیع اندیشه،‌ عواطف، دین و سیاست بسیار اثر گذار بوده است. نمودهای قدرت زنانه بر پیکره‌ های زنانه و نقش‌ ها و تصاویر باقی‌ مانده بر ظروف و الواح و کتیبه‌ها، که از حفاری‌های باستان شناختی به دست آمده، مشهود است.

 

نماد پردازی الهه مادر هر چند در ظاهر بیشتر بر ویژگی‌های جنسیتی تاکید دارد، ولی مفهوم وسیع ‌تری از باروری و تولید و حاصل‌ خیزی را در بردارد که با مفهوم کشاورزی و اهلی کردن نخستین دانه ‌ها و نیز دامداری پیوند خورده است. در این دوره،‌ آب اهمیت بیشتری دارد؛ چون کشت و زرع نیازمند آبیاری محصولات است. بنابراین،‌ ایزدبانو بخشنده و دارنده آب ‌ها شد و جام یا ظرف حاوی آب یا شیر نماد اصلی ایزد بانو است.